Whiplash

Whiplash associated disorders / WAD / acceleratietrauma

Wat is whiplash?

Een whiplash is de term die gebruikt wordt om een acceleratie (versnelling) en deceleratie (vertraging) letsel van de nek aan te duiden. Een acceleratie/deceleratie trauma kan verschillende structuren in de nek beschadigen.

De wervelkolom bestaat uit meerdere op elkaar gestapelde botstukken: de wervels. Elke wervel is verbonden met de wervel erboven en de wervel eronder via twee soorten gewrichten. Deze gewrichten zijn de facetgewrichten, die de buitenkanten van de wervels verbinden en de tussenwervelschijven, die tussen de wervels liggen. Bijkomend aan deze gewrichten wordt de wervelkolom ondersteund door spieren aan de voor-, zij- en achterkant.

Tijdens een acceleratie/deceleratie trauma van de nek werken er sterke duw- en trekkrachten op verschillende structuren van de nek: gewrichten, spieren, ligamenten (banden) en zenuwen. Deze krachten kunnen uitgebreide schade veroorzaken aan deze structuren. Wanneer dit gebeurt, spreekt men van een whiplash.

Wat zijn de oorzaken?

Het ontstaat meestal tijdens een motor- of auto-ongeluk waarbij de nek met veel kracht naar voren wordt gegooid en vervolgens weer naar achter wordt getrokken. Ook treedt dit letsel op tijdens contactsporten, waarbij de spelers met hun hoofd in botsing raken en het hoofd met de nek hard achterover klapt.

Wat zijn de tekens & symptomen?

Personen met een whiplash voelen vaak plots nekpijn ontstaan tijdens het incident. Bij sommige personen is er tijdens het incident niet tot nauwelijks sprake van pijn. Bij deze gevallen treedt er een typische stijging van klachten op tijdens de komende 2 tot 3 dagen, die vaak 's avonds of 's morgens beginnen.

De pijn geassocieerd met deze blessure kan scherp of dof aanvoelen. Deze pijn kan toenemen met beweging maar ook wanneer men lang dezelfde houding aanhoudt. Men ervaart meestal pijnklachten in de nek en deze stralen soms door naar de schouders, armen of het hoofd (hoofdpijn).

Personen met een whiplash hebben vaak klachten van verminderde bewegelijkheid of stijfheid van de nek (nekpijn die uitstraalt). Soms hebben personen het gevoel dat het hoofd heel zwaar is en moeilijk op te tillen is van het kussen. De armen, handen en vingers kunnen ook anders aanvoelen dan de rest van het lichaam. Dit kan een gevoel zijn van: naalden- en spelden-prikkelingen, verdoving, tintelingen of zwakte.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Een grondige anamnese (het typische verhaal dat de patiënt vertelt over zijn klacht) in combinatie met een klinisch onderzoek door de fysiotherapeut is meestal voldoende om tot de diagnose te komen. Ander onderzoek zoals een MRI-scan, RX-scan of CT- scan is meestal nodig om ernstige letsels uit te sluiten.

Wat is de prognose?

De meeste personen met een milde tot middelmatige ernst van whiplash genezen snel en volledig met adequate fysiotherapie. In deze gevallen kan het herstel weken tot maanden in beslag nemen. In ernstige gevallen kan het herstel significant langer duren.

Wat is de behandeling?

Voor de start van een behandeling dienen alle personen met deze nekblessure onderzocht te zijn door een medische professional (zoals een arts) om ernstige letsels uit te sluiten (zoals een breuk).

Het succes van de fysiotherapeutische behandeling wordt sterk bepaald door de samenwerking met de patiënt. Dit komt voornamelijk omdat het van belang is dat de patiënt de nek en het hoofd genoeg laat rusten nadat hij activiteiten heeft uitgevoerd die de pijn doen toenemen. Deze benadering blijft van kracht totdat de patiënt klachtenvrij is. Activiteiten die de nek veel belasten, moeten zo min mogelijk worden uitgevoerd. Deze activiteiten zijn: lang zitten, lang staan of liggen in een slechte houding, langdurig en vaak omlaag kijken en zwaar tillen. Indien de nek relatief meer rust krijgt, kan het lichaam het helingsproces inzetten. Wanneer de patiënt de activiteiten pijnvrij kan uitvoeren, mag de belasting gradueel worden opgevoerd zonder dat de symptomen toenemen, zodat de patiënt langzaam kan terugkeren naar zijn oorspronkelijke dagelijkse activiteiten.

Het negeren van symptomen/klachten kan ervoor zorgen dat het probleem chronisch wordt. Een onmiddellijke, gepaste behandeling van een whiplash is essentieel voor snel herstel. Wanneer de aandoening eenmaal chronisch is, verloopt het helingsproces veel trager en is de kans dat de aandoening in de toekomst opnieuw optreedt groter.

Personen met deze nekblessure hebben meestal veel voordeel bij het volgen van het R.I.C.E principe. Het R.I.C.E staat voor Relatieve rust, Ijs/koelen, Compressie/druk, Elevatie/hoogstand van de nek. Dit principe is effectief in de startfase van de aandoening (de eerste 72 uur) of wanneer er inflammatoire tekens aanwezig zijn. Deze inflammatoire tekens kunnen zijn: roodheid, warmte, zwelling en ochtendpijn of pijn bij rust. Anti-inflammatoire/ontstekingsremmende medicatie kan het helingsproces bevorderen door de pijn en zwelling te verminderen die gepaard gaan met de inflammatie.

Personen met dit letsel dienen bewegingen en houdingsoefeningen uit te voeren om de nek functioneel te houden en stijfheid van de nek te voorkomen. De fysiotherapeut geeft advies en sturing in welke oefeningen het best zijn voor de patiënt.

Er moet veel aandacht worden besteed aan het aannemen van een goede houding, zodat de nek minder belast wordt. Dit is voornamelijk belangrijk bij het zitten of het autorijden. Een optimale zithouding kan worden bereikt door recht op te zitten in een goede stoel met het zitvlak onder tegen de rugleuning, de onderrug gesteund met een kussen of handdoek, de schouders naar achter en met de kin licht naar beneden geknikt.

Personen met een whiplash dienen langdurige slechte houdingen zoveel mogelijk te vermijden, aangezien deze erg belastend zijn voor de nek en de symptomen/klachten kunnen doen toenemen.

Welke fysiotherapeutische behandeling wordt er toegepast?

Fysiotherapeutische behandeling van personen met dit letsel is noodzakelijk voor een snel herstelproces, een optimale uitkomst en om de kans op het opnieuw optreden van het letsel te verminderen. De verrichtingen die wij bij Fysiotherapie Vlambloem gebruiken, zijn volgens de nieuwste inzichten en helpen uw klachten op te lossen.

Patiënten worden gedurende de gehele behandeling persoonlijk behandeld door de fysiotherapeut. Bij Fysiotherapie Vlambloem hanteren we een "hands-on" gerichte aanpak waarbij u iedere behandeling 1- op -1 behandeld wordt door de fysiotherapeut.

Benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Neem contact op met Fysiotherapie Vlambloem!